درمان ناباروری با آی وی اف (IVF) یا لقاح آزمایشگاهی چیست و چگونه انجام می شود؟

آی وی اف چیست؟ آیا امکان درمان ناباروری با روش IVF وجود دارد؟ امروزه از روش های مختلفی برای درمان ناباروری استفاده می شود. یکی از نتیجه بخش ترین روش های درمانی، لقاح آزمایشگاهی (IVF) است. ما در این مقاله سعی کرده ایم به موثرترین روش درمانی ناباروری (آی وی اف) بپردازیم، پس این مقاله را دنبال کنید.

ناباروری و درمان آن با روش آی وی اف - IVF

برای دانستن روش آی وی اف ابتدا باید با مفهوم ناباروری آشنا شوید. منظور از ناباروری، وجود اختلالات خاصی در بدن است که موجب مشکلات بارداری در زنان و مردان می شود. ممکن است با برطرف شدن اختلالات، ناباروری کاملا درمان شود. به طور کلی منظور از ناباروری، عدم باروری با داشتن رابطه جنسی مرتب به مدت ۱ سال بدون مصرف داروهای پیشگیری برای زنان کمتر از ۳۵ سال است. در ضمن ناباروری تنها مختص به زنان نیست. برای درمان ناباروری روش های مختلفی وجود دارد.

یکی از پرکاربردترین روش های درمان ناباروری، روش لقاح آزمایشگاهی است. در این روش فرآیند تخمک گذاری را تحریک کرده و تعداد تخمک ها در بدن زنان زیاد می شود. سپس تخمک ها را از بدن زنان برداشته و با اسپرم لقاح می دهند. در نهایت نطفه را که حاصل عمل لقاح بوده، داخل رحم زنان می گذارند تا جنین به طور طبیعی رشد کند.

روش های جایگزین بارداری

به جزء روش IVF روش های دیگری برای درمان نازاییی نیز وجود دارد که شامل موارد زیر است.

تحریک تخمک گذاری با پروتکل های پیشرفته: این روش یک روش دارو درمانی بوده که با بالا بردن کیفیت و تعداد تخمک ها انجام می شود.

لقاح اسپرم درون رحم (IUI): لقاح اسپرم درون رحم یک روش ساده و بی درد است. در این روش اسپرم را داخل رحم می گذارند و تخمک گذاری مثل روش طبیعی صورت می گیرد.

میکرواینجکشن (ICSI): تزریق اسپرم به درون رحم یا میکرواینجکشن یک روش پیشرفته و مدرن است. در این روش اسپرم مستقیما درون تخمک تزریق شده با دستگاه انکوباتور کشت داده شده تا به لقاح و در نهایت تشکیل جنین برسد. هر گاه چندین بار لقاح آزمایشگاهی به نتیجه نرسد از این روش استفاده می کنند.

بلوغ تخمک در محیط آزمایشگاه (IVM): در روش IVM به جای تلاش برای رشد فولیکول، در آزمایشگاه تخمک های نابالغ را تا بلوغ نگه داری و کشت می کنند.

انتقال جنین در زمان بلاستوسیست: جنینی را که پس از لقاح رشد کرده در مخاط درونی رحم می گذارند.

لقاح نطفه درون لوله رحم (GIFT): آماده سازی روش GIFT مانند روش IVF است. با این تفاوت که در این مرحله تخمک و اسپرم با لاراسکوپ درون لوله های رحمی قرار داده می شود.

منتقل کردن نطفه بارورو درون لوله رحم (ZIFT): این روش ترکیبی از روش GIFT و  IVF است.

هیچینگ آزمایشگاهی: تخمک پس از آزادسازی از تخمدان و بارور شدن تا مرحله جنینی داخل جداره رحم به وسیله لایه ای به اسم زوناپلوسدا نگه داری می شود.

تشخیص ژنتیکی (PGD): این روش قبل از لانه گزینی داخل رحم انجام می شود و از انتقال ژن های معیوب به جنین جلوگیری می کند.

مراحل کلی روش لقاح آزمایشگاهی (IVF)

IVF یا  In Vitro Fertilizationیکی از روش های رایج درمان نازایی و کمک باروری است که از ۴ مرحله زیر تشکیل شده است.

• تحریک تخمدان به منظور تخمک گذاری
• عمل تخمک گذاری (بیرون آوردن تخمک های بالغ با لاراسکوپی و سونوگرافی)
• بارور نمودن تخمک (لقاح تخمک و اسپرم در آزمایشگاه)
• منتقل کردن جنین درون رحم (۲ تا ۵ روز پس از لقاح)

همچنین گاهی جنین های طبیعی را نیز منجمد می کنند تا برای دوره های بعدی در IVF مورد استفاده قرار بگیرند. حال سوال پیش می آید که روش IVF برای چه کسانی مناسب است؟ روش آی وی اف برای افرادی با موارد زیر مناسب است.

• چسبندگی لگن
• ناباروری مردان ( کم بودن تحرک و تعداد اسپرم ها)
• شکست در روش IUI
• زنان بالاتر از ۳۸ سال
• کاهش تعداد تخمک ها
• و ناباروری با دلایل نامشخص

روش IVF چقدر زمان لازم دارد؟

در مورد زمان باروری با روش لقاح آزمایشگاهی باید گفت که از آغاز دارو درمانی تا منتقل کردن جنین به درون رحم ۲۱ روز زمان لازم دارد. پیش از شروع آی وی اف از نخستین ویزیت، تشکیل پرونده تا بررسی و انجام آزمایشات ۱ ماه زمان خواهد برد. بعد از انجام مراحل گفته شده درمان IVF شروع می شود. اول حدود ۱۴ ورز بیمار باید داروهای باروری مصرف کند. در همین مدت سونوگرافی و آزمایشات لازم به منظور کنترل وضعیت رحم و فولیکول ها صورت می گیرد. بعد از ۱۴ روز عمل تخمک گذاری انجام می شود.

بعد لقاح در محیط آزمایشگاه انجام شده و ۳_ ۵ روز بعد جنین منتقل می شود. ۱۴ روز بعد از روش لقاح آزمایشگاهی، آزمایش خون باروری از بیمار گرفته می شود تا بارداری بیمار ثابت شود. در مورد درصد موفقیت بارداری در روش IVF باید گفت که باروری با این روش بستگی به موارد زیر دارد.

• مشکلات نازایی
• بارداری های قبل
• و شیوه زندگی

هر چه سن شخص کمتر باشد شانس موفقیت در بارداری با این روش بیشتر است.

روش IVF چه عوارضی دارد؟

از عوارض IVF باید به موارد زیر اشاره کرد.

• خروج مایع شفاف
• گرفتگی شکم
• نفخ خفیف
• حساسیت پستان
• یبوست

در صورتی داشتن عوارض زیر به پزشک مراجعه کنید.

• خونریزی شدید واژن
• لکه خون در ادرار
• درد لگنی
• تب بیش از ۳۸ درجه

توجه داشته باشید که عوارض روش لقاح آزمایشگاهی ممکن است مربوط به داروهای مصرفی باشد پس جای نگرانی نیست. از مهمترین علائم IVF که ناشی از مصرف داروهاست باید به تهوع، بی حالی، نفخ و درد شکم و بی اشتهایی به مدت ۳_ ۵ روز تمام اشاره کرد. یکی دیگر از عوارض IVF چندقلوزایی است زیرا در مرحله انتقال چند جنین داخل رحم قرار می گیرد.

مصرف دارو در روش لقاح آزمایشگاهی

IVF یک فرآیند یک مرحله ای نیست و استفاده از دارو یکی از مراحل این روش است. بنابراین باید در مصرف داروها در روش IVF دقت کنید. به طور کلی IVF از ۴ مرحله؛ کنترل غده هیپوفیز، کنترل و تحریک تخمدان ها و در نهایت تنظیم فزلوتئال تشکیل شده است. داروهای IVF به دوش کل خوراکی و تزریقی هستند. در ضمن طبق سن، نتایج آزمایشات و 

پروتکل های تجویز شده، شکل و میزان مصرف داروها متفاوت است. IVF یک روش چند مرحله ای است و در هر مرحله بیمار مجاز به مصرف داروهای خاص است.

در زمان مصرف دارو باید بیمار رژیم غذایی خاصی را داشته باشد تا درمان به نحو احسن انجام شود. برخی از داروهای مصرفی در روش IVF موارد زیر هستند.

• آگونیست GnRH (به مدت ۳ تا ۱۴ روز)
• کنترل کننده های تخمدان:
• کلومیفن سیترات (برای مهار تخمک گذاری)
• گنادوتروپین ها (برای رشد و بلوغ فولیکول ها)
• منوتروپین ها به شکل تزریق
• اوروفولیتروپین (برای مهار غدد هیپوفیز)
• FSH تخلیصی (برای تحریک تخمدان)
• داروهای القا تخمک گذاری (برای بالا رفتن ترشح هورمون LH)
• تقویت کننده فازلوتئال (برای افزایش لانه گزینی و باروری)
• قرص های ضدباروری (برای تنظیم سیکل قاعدگی)
• ویتامین ها (ویتامین E و اسیدفولیک)
• متفورمین (برای تحریک کردن تخمک ها در زمان انجام روش IVF)

مراقبت های پس از لقاح آزمایشگاهی

بعد از منتقل شدن جنین هیچ اقدامی لازم نیست، در نتیجه بیمار مجاز به انجام کارهای روزانه خود است. بهتر است توصیه های زیر را جدی بگیرید.

• برای حمام کردن از آب سرد استفاده کنید.
• از رفتن به سونا و جکوزی، استخر بپرهیزید.
• فعالیت های سنگین انجام ندهید.

در ضمن فرد بعد از انجام IVF به استراحت مطلق نیازی ندارد و می تواند کارهای روزانه اش را انجام دهد. همچنین پروسه باروری با IVF با توجه به مقدار ذخیره تخمدانی اشخاص متفاوت است. چرا که گاها ممکن است ذخایر تخمدانی در این روش برای یک فرد ۲ هفته و برای دیگری ۱ ماه بیشتر زمان لازم داشته باشد. حتی ممکن است دو بار سیکل تخمک

 گیری برای یک شخص انجام شود و در کل ۲ ماه زمان لازم است تا لقاح آزمایشگاهی انجام شود.

مراحل ۴گانه روش لقاح آزمایشگاهی (IVF)

پیش از انجام هر کاری باید سلامت عمومی اشخاص بررسی شود. بنابراین زوجین باید به یک روانشناس بالینی مراجعه کنند تا از لحاظ روحی ضربه یا آسیبی نبینند. همچنین برای انتقال تخمک ها و یا جنین نیز باید روان درمانگر نیز حضور داشته باشد.

تزریق اسپرم درون سیتوپلاسمی: تخمک را با اسپرم ترکیب کرده و بعد از لقاح، حاصل آن (جنین) را درون رحم زن می گذارند.

انتقال ترکیبات داخل فالوپ: جنین را به وسیله جراحی لاپاراسکوپی درون لوله های رحمی زن تزریق کرده و بارداری اتفاق می افتد. در نتیجه جنین به شکل طبیعی داخل رحم کشت می شود.

پیوند درونی رحمی زیگوت: روش IVF مثل روش GIFT است و ترکیب تخمک و اسپرم در آزمایشگاه صورت گرفته و بعد داخل لوله رحم گذاشته می شود.

اهدای تخم یا جنین: در صورتی که زن قادر به باروری با تخمک های خودش نباشد از تخمک های اهدایی یک زن دیگر استفاده می شود.

سپس پیش از شروع چرخه قاعدگی به زن داروهای بارداری می دهند تا تخمک ها آزاد شوند. مادر بعد از انجام لقاح آزمایشگاهی باید زیر نظر پزشک باشد تا زمان بلوغ تخمک ها بررسی شود. وقتی تخمک رسیده شد پزشک با سوزن نازکی که از دیواره واژن عبور داده می شود، تخمک ها را خارج می کند. در مرحله بعدی روش IVF  پزشک تخمک ها را با اسپرم داخل یک ظرف آزمایشگاهی ترکیب می کند.

زمان مورد نیاز برای درمان ناباروری با IVF

معمولا ۲_ ۵ روز بعد از باروری تخمک ها، جنین به وجود می آید. در لقاح آزمایشگاهی پزشک ۲ تا ۴ عدد از جنین را با کاتتر باریک به درون رحم انتقال می دهد. در صورتی که جنین بیشتر از مقدار مورد نظر باشد آن را برای دفعات بعد

منجمد می کنند. در صورت موفقیت آمیز بودن روش IVF جنین داخل رحم کشت می شود تا به رشد طبیعی خود ادامه دهد. ۱۴ روز بعد از قرار گرفتن جنین داخل رحم مادر می تواند آزمایش خون بارداری را انجام دهد تا موفقیت کاشت تأیید شود. برای لقاح آزمایشگاهی ۴_ ۶ هفته زمان لازم است و شامل مراحل زیر می شود.

• سرکوب روند طبیعی (سرکوب چرخه عادی قاعدگی با مصرف داروها)
• بازیابی تخمک ها (افزایش تخمک ها با مصرف دارو)
• نظارت بر رشد و بلوغ تخمک ها ( بررسی تخمک ها با سونوگرافی و مصرف دارو برای بلوغ تخمک ها)
• جمع آوری تخمک ها (جمع آوری تخمک ها با وارد کردن سوزن از راه واژن)
• بارور نمودن تخمک ها (ترکیب اسپرم و تخمک ها)
• انتقال جنین (انتقال یک یا چند جنین به درون رحم)

روش IVF برای باروری مناسب است؟

روش لقاح آزمایشگاهی یا IVF یکی از جدیدترین و تأثیرگذارترین روش های درمان ناباروری می باشد. طبق پژوهشات انجام شده کودکان متولد شده از این روش تا به حال هیچ عارضه ای نداشته اند. همچنین طبق پژوهشات اخیر داروهای مصرفی باروری در این روش بیمار را به سرطان تخمدان مبتلا نمی کند. در حال حاضر طبق پژوهشگران مشغول به تکامل و بهبود این روش هستند. هر چند با این روش احتمال بارداری خارج از رحم است اما در صورت بروز این مشکل پزشک آن را با جراحی یا دارو بیرون خواهد آورد.

در این مطلب سعی کردیم با توضیحاتی کامل در مورد روش لقاح آزمایشگاهی شما را با آن به خوبی آشنا کنیم. فراموش نکنید که با انجام IVF شانس باروری افزایش می یابد اما نمی توان آن را تضمین کرد. چرا که احتمال روش باروری به این روش برای هر بدن متفاوت بوده و انجام IVF برای همه اشخاص مفید نیست.

مراحل بارداری با روش IVF یا آی وی اف

در قسمت های قبل به طور مختصر در مورد مراحل آی وی اف با شما سخن گفتیم، در این قسمت به صورت جزئی تر و کامل تر به مراحل آی وی اف می پردازیم. آی وی اف در حقیقت از ۵ مرحله زیر تشکیل شده است.

• تحریک تخمک گذاری
• بازیابی تخمک ها
• لقاح و بارداری
• کشت نطفه
• انتقال جنین

مرحله ۱ (تحریک تخمک گذاری):

هر زن به شکل عادی در دوران قاعدگی قادر به تولید یک تخمک است اما در روش IVF به چند تخمک نیاز داریم. با افزایش تخمک ها، شانس لقاح بالا می رود. در این مدت فرد باید از داروهای افزایش دهنده تخمک گذاری استفاده کند. در همین مدت پزشک به طور مرتب روی سونوگرافی و آزمایش خون مادر به منظور افزایش تخمک گذاری نظارت دارد. 

مرحله ۲ (بازیابی تخمک):

در این مرحله تخمک را از رحم زن برمی دارند. بدین صورت که پزشک با سوزن نازک مایع و تخمک را بیرون می آورد.

مرحله ۳ (بازیابی اسپرم)

در این مرحله اسپرم ها شسته شده و با کیفیت ترین آن ها برای لقاح انتخاب می گردند.

مرحله ۴ (لقاح و بارداری):

پزشک تخمک و اسپرم را ترکیب می کند. در صورت عدم تشکیل نطفه پزشک باید از روش ICSI کمک بگیرد. به عمل ترکیب تخمک با اسپرم، لقاح می گویند و پس از لقاح جنین در یک محفظه مخصوص ذخیره می شود. در صورتی که احتمال عمل لقاح کم باشد، اسپرم به شکل مستقیم به درون تخمک تزریق خواهد شد.

مرحله ۵ (کشت نطفه):

تخمک های بارور شده توسط پزشک کنترل خواهد شد. یعنی پزشک مرتبا رشد نطفه را بررسی کرده تا از رشد آن اطمینان حاصل کند. زوج های که احتمال انتقال اختلال ارثی به نطفه را دارند باید پیش از لقاح مورد بررسی قرار بگیرند.

مرحله ۶ (انتقال جنین):

نطفه ها بعد از ۳ _ ۵ روز که مورد بازیابی قرار گرفتند به رحم زن منتقل می شوند. این کار توسط پزشک در مطب با کاتتر حاوی نطفه به واژن انتقال داده می شود. در صورت قرار گرفتن نطفه درون پوشش رحم، حاملگی اتفاق خواهد افتاد. اگر چند نطفه همزمان داخل رحم شود سبب چندقلوزایی می شود. در واقع با چسبیدن نطفه یا جینین به دیواره رحم کاشت انجام شده و در نتیجه بارداری با موفقیت صورت گرفته است. این کار ۶_ ۱۰ روز زمان لازم دارد. بعد از انتقال جنین به علت بزرگ بودن تخمدان ها نباید فعالیت های سنگین داشته باشید. در صورت داشتن هر نوع دردی، اعم از متوسط تا شدید حتما با پزشک خود در میان بگذارید.

مرحله ۷ (تست بارداری)

پس از دو هفته آزمایش خون، برای تست بارداری گرفته می شود، اگر بارداری موفقیت آمیز نبود مرحله ۶ دوباره تکرار می گردد.

نتایج انجام روش لقاح آزمایشگاهی

۱۲ تا ۱۴ روز بعد از انجام روش IVF پزشک به منظور صحت بارداری از شما آزمایش خون می گیرد. در صورت ثابت شدن بارداری شما باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. اما اگر باردار نشده باشید باید مصرف داروی پروژسترون را قطع 

کنید و حتما ۷ روز بعد پریود خواهید شد. در صورت پریود نشدن یا داشتن خونریزی شدید می بایست به نزد پزشک بروید. نتیجه موفقیت آمیز روش IVF به عوامل زیر بستگی دارد.

سن مادر: هر چه مادر جوان باشد شانس بارداری و زایمان سالم با روش IVF بیشتر است. زنانی که بیش از ۴۱ سال سن دارند بهتر است از تخمک های اهدایی استفاده کنند.

وضعیت نطفه: انتقال نطفه های نسبتا کامل احتمال شانس بارداری را بیشتر می کند.

سابقه باروری: روش لقاح آزمایشگاهی برای زنانی که سابقه بارداری دارند بهتر است. همچنین شانس موفقیت با این روش برای کسانی که قبلا از این روش استفاده کرده اند کمتر است.

علت ناباروری: داشتن تخمک های سالم شانس بارداری را با روش لقاح آزمایشگاهی بیشتر می کند.

شیوه های زندگی: زنان سیگاری تخمک های کمتری را با آی دی اف بازیابی می کنند و امکان سقط جنین زیاد است. همچنین چاقی، مصرف الکل، کافئین و داروهای تفریحی نیز برای این روش مضر است.

هزینه روش IVF چقدر است؟

روش IVF مثل سایر شیوه های ناباروری هزینه های خود را دارد. هزینه آی وی اف برای همه اشخاص یکسان نیست و به عوامل گوناگونی بستگی دارد. هزینه اولیه آی وی اف مربوط به مصرف داروها است و مصرف داروها بستگی به تخمدان هر شخص دارد. مثلا برای تخمدان های پلی کیستیک باید داروی کمتری مصرف کرد یا افرادی با تخمدان های کم کار باید داروی بیشتری مصرف کنند. هر چه مصرف دارو بیشتر باشد هزینه روش آی وی اف بیشتر می شود. اگر تعداد نطفه های تولیدی در پروسه لقاح آزمایشگاهی زیاد باشد آزمایشگاه برای منجمد کردن و نگهداری جنین مبلغ بیشتری از شما می خواهد.

هر چند هزینه های گفته شده از سوی دیگر جبران شده و بیمار کمتر به تکرار پروسه IVF نیاز پیدا خواهد کرد. زوجینی که دارای مشکلات ژنتیکی هستند به نمونه برداری نیاز دارند و بابت نمونه برداری نیز باید هزینه بپردازند. بیماران نیازمند به تخمک های اهدایی نیز باید هزینه خاصی را به اهدا کننده پرداخت کنند. همچنین خانم های که به رحم اجاره ای نیاز دارند نیز باید به جزء هزینه لقاح آزمایشگاهی مبلغ مشخصی را به حامل نطفه بپردازند. 

فواید باروری با روش IVF

خانم های با مشکل چسبندگی لگن بهتر است از روش آی وی اف استفاده کنند. چرا که این روش کمک زیادی به باروری خانم های با چنین مشکل می کند. در بارداری با روش آی وی اف باید تخمک و اسپرم اهدا شود. این روش برای زنانی که نمی توانند نطفه را حمل کنند یا دختران مجردی که می خواهند فرزند داشته باشند موثر است. شانس بارداری با لقاح آزمایشگاهی زیاد است زیرا از تخمک و اسپرم باکیفیت استفاده می شود. همچنین احتمال سقط جنین در این روش کم است. در ضمن چون از منتقل شدن ژن های معیوب جلوگیری خواهد شد شانس سالم بودن فرزند زیاد است.

هزینه روش آی وی اف در مراکز دولتی و خصوصی یکسان نیست. مراکز خصوصی تعرفه خاصی را طبق نظام پزشکی دارد و معمولا هزینه های روش آی دی اف را قبول نمی کنند. اگر حدود ۱۲_ ۱۵ میلیون هزینه آی وی اف مراکز خصوصی باشد برای تخمک اهدایی و حتی تعیین جنسیت باید مبلغ ۱۰میلیون را هزینه در نظر گرفت. در ضمن دارودرمانی با روش IVF، یک میلیون تومان است که بیمه این مبلغ را پوشش نمی دهد. 

درمان ناباروری با IVF چقدر زمان می برد؟

حدودا یک ماه تا یک ماه و نیم زمان لازم است تا دوره درمانی طی شود. ابتدا چندین هفته باید بگذرد تا تخمک ها برسد. حدود یک روز زمان لازم است تا اسپرم و تخمک گرفته شود و سپس لقاح آزمایشگاهی صورت بگیرد. بعد از ۲_ ۵ روز جنین وارد رحم مادر شده، مادر مرخص می شود. توجه داشته باشید که روش IVFیک روش مهم برای درمان ناباروری است و طول درمان آن ارزش را دارد. قبلا آی وی اف توسط خانواده ها پذیرفته نمی شد و زوجین به سختی شرایط آن را قبول می کردند. امروزه زوجین بیشتر از این روش استفاده می کنند و خوشبختانه درصد باروری با این روش بالا رفته است.

چگونه شانس باروری را با IVF بالا ببریم؟

عوامل گوناگونی در بالا بودن شانس بارداری با روش لقاح آزمایشگاهی دخیل است. این عوامل شامل اقدامات پیش از IVF، تکنیک های کمکی، مراقبت های پس از انجام IVF، سن شخص، مرکز ناباروری و همچنین پزشک متخصص است که در ادامه هر یک را به طور جداگانه توضیح داده ایم.

اقدامات پیش از IVF:

اقدامات قبل از انجام IVF شامل موارد زیر است.

• سبک زندگی طبیعی و سالمی را اختیار کنید. داشتن وزن نرمال، تغذیه خوب، ورزش و خواب کافی بسیار مهم است. در ضمن عدم اضطراب و مصرف نکردن الکل و سیگار نیز بسیار روی زندگی سالم موثر است.
• حفظ تعادل وزن در باروری با IVF بسیار اهمیت دارد. چاق بودن یا لاغری زیاد تأثیر منفی روی موفقیت در آی وی اف دارد. برای رسیدن به وزن نرمال از پزشک متخصص یک برنامه غذایی مناسب بگیرید و در کنار آن ورزش کنید.
• غذای مناسب بخورید. سعی کنید مصرف پروتئین را بالا ببرید. غلات سبوس دار بخورید و حبوبات نیز جزء برنامه غذای تان باشد. لبنیات کم چرب میل کنید و چربی های سالم را جایگزین چربی های ناسالم کنید. از مصرف شکر و نمک خودداری کنید و به جای آن ادویه و سبزیجات معطر بخورید.
• استرس نداشته باشید تا با روش IVF نتیجه بگیرید.
• سیگار را ترک کنید چرا که دخانیات روی کیفیت تخمک و اسپرم تأثیر می گذارد.
• سلامت اسپرم ها را بالا ببرید. برای بالا بردن سلامت اسپرم ها ویتامین مصرف کنید، وزن خود را متعادل نگه دارید و سعی کنید دمای بیضه ها خنک باشد.
• سلامت تخمک ها را بررسی کنید.
• قبل از لقاح آزمایشگاهی سلامت رحم خود را بررسی کنید.

تکنیک های کمکی:

از تکنیک های کمکی روش آی وی اف باید روش های زیر را نام برد.

Assisted hatching: این تکنیک با لقاح آزمایشگاهی انجام می شود. بدین صورت که پوسته درونی جنین به شکل مصنوعی با یک سوراخ ریز سست شده تا لانه گزینی بیشتر شود. این روش بیشتر زمانی کاربرد دارد که لانه گزینی جنین به خوبی شکل نگرفته یا FSH خون یا سن مادر زیاد است.

PRP: درمان ناباروری با آندومتر نازک کاربرد زیادی دارد. در روش PRP کمی خون از مادر گرفته شده و در آزمایشگاه پلاسما از پلاکت جدا و ۱۰ روز بعد به درون سوراخ رحم تزریق می شود. در صورت بالا رفتن ضخامت آندومتر تزریق باز تکرار می شود. زمانی که ضخامت آندومتر به ۷ میلی متر بالاتر رسید جنین انتقال خواهد یافت.

خراش آندومتر: از دیگر روش های بالا بردن شانس باروری با روش IVF، خراش آندومتر است. این روش مثل نمونه گیری آزمایش پاپ اسمیر است. خراش آندومتر شامل خراشی سطحی و سریع داخل دیواره رحم با وسایل مخصوص در زمانی مشخص پیش از شروع دارودرمانی آی وی اف است. خراش آندومتر با ایجاد واکنش التهابی سبب رشد گلبول های سفید و مواد شیمیایی خواهد شد. در نتیجه امکان رشد جنین و لانه گزینی بالا می رود. 

مراقبت های پس از انجام IVF:

مراقبت های بعد از IVF بسیار مهم و تأثیرگذار است از این رو باید حتما رعایت شود.

سن شخص: احتمال باروری در خانم های ۳۵ ساله، ۴۲% کمتر از خانم های ۲۰_ ۲۴ ساله است. بعد از ۳۵ سالگی توانایی زنان افت می کند. بنابراین خانم ها پس از ۴۰ ساله شدن کمتر قادر به باروری هستند و بعد از ۴۵ سالگی احتمال ناهنجاری ژنتیکی در جنین وجود دارد.

مرکز ناباروری و پزشک متخصص: به جزء انتخاب مرکز ناباروری مناسب دنبال یک پزشک عالی باشید.

چگونه با روش IVF تعیین جنسیت کنیم؟

یکی از راه های دقیق تعیین جنسیت، روش لقاح آزمایشگاهی (IVF) است. تعیین جنسیت در IVF باعث مشخص کردن جنسیت پیش از قرارگیری جنین در رحم می شود. جنسیت جنین با کروموزم های اسپرم تعیین می شود. اسپرم ها حامل کروموزم Y یا X هستند. در صورتی که تخمک خانم ها فقط کروموزم X دارد. اگر کروموزم Y موجود در اسپرم وارد رحم زن شود، جنین پسر و اگر کرموزم ها X باشند، جنین دختر می شود. زوجین باید قبل از انجام IVF جنسیت جنین شان را مشخص کنند تا IVF با توجه به جنسیت مورد نظرشان انجام شود. برخی نکات که باید برای تعیین جنسیت در روش IVF در نظر داشت موارد زیر است.

• تعیین جنسیت با روش لقاح مصنوعی قبل از باروری کاربرد دارد.
• این روش سبب توازن خانوادگی می شود. چرا که اغلب والدین بد از داشتن فرزندان از یک جنس تصمیم به آوردن فرزندی با جنس مخالف می کنند.
• تعیین جنسیت با آزمایش های ژنتیکی چون PGS انجام می شود. این روش با آنالیز پزشکی در آزمایشگاه صورت می گیرد.
• پس از PGD یا PGT جنین های سالم به درون رحم انتقال داده می شوند.
• دو روش در تعیین جنسیت با IVF وجود دارد
• استفاده از راه های کمک باروری
• رژیم غذایی
• گاها برخی از پدر و مادرها به دلیل از دست دادن فرزند خود دوست دارند فرزندی را از همان جنس داشته باشند.

جزئیات تعیین جنسیت با روش IVF

لقاح مصنوعی یا همان IVF به شرایط محیطی آزمایشگاه بستگی دارد. آشنایی با مراحل IVF بسیار مهم است و برای تعیین جنسیت یک بار دیگر این مراحل را با هم مرور می کنیم.

• تحریک تخمدان به منظور تخمک گذاری ( مصرف دارو برای تحریک تخمدان ها و تولید تخمک های مرغوب)
• پانکچر (خارج کردن تخمک های رسیده از درون تخمدان)
• لقاح ( لقاح اسپرم و تخمک در آزمایشگاه و رشد ۳_ ۷ روزه جنین
• انتقال جنین ( منتقل کردن جنین به درون رحم مادر)

چون تعین جنسیت نیاز به بررسی دارد چند روز زمان لازم است که آزمایشات از مادر گرفته شود. به همین دلیل باید گفت که برای تعیین جنسیت باید دو پروسه درمانی زیر انجام شود.

• سیکل درمانی (آزمایشات)
• آماده سازی رحم

چگونگی تشکیل جنین با لقاح آزمایشگاهی

آزمایشگاه جنین شناسی: بعد از تخمک گیری، همه تخمک ها باید به آزمایشگاه جنین شناسی فرستاده شود. آزمایشات جنین شناسی به منظور تعیین جنسیت در ۵ مرحله زیر خلاصه می شود.

جداسازی: فولیکول های که حاوی تخمک است باید توسط جنین شناس جدا شود و در محیطی مثل لوله رحمی گذاشته شود.

لقاح: تخمک ها از طریق ICSI بارور شده و جنین به وجود می آید.

رشد جنین: پس از لقاح جنین ۵_ ۷ روز در محیط آزمایشگاه پرورش داده می شود. احتمال دارد جنین بعد از ۳ روز در درون رحم گذاشته شود.

نمونه برداری از نطفه: سلول های جنین در بلاستوسیت در دو گروه زیر قرار می گیرند.

• سلول های که نطفه را می سازند.
• سلول های که جفت را به وجود می آورند.

در این مرحله مقداری از سلول های جفتی برداشته و مورد بررسی قرار می گیرد.

منجمدسازی جنین: بعد از مرحله قبل جنین ها برای تازه ماندن منجمد می شوند. عمل فریز کردن هیچ اثری روی کیفیت و شانس موفقیت در روش IVF ندارد.

آزمایش ژنتیک: آزمایش ژنتیک با تست PGT صورت می گیرد. در روش PGT نوع و تعداد کروموزم های هر سلول بررسی می شود. بعد از بررسی کروموزم ها، سایر اطلاعات راجع به تعداد کروموزم ها نیز مشخص می شود. در صورتی که جنسیت برایتان مهم باشد پزشک قادر به ذوب جنین منجمد و انتقال دوباره آن به رحم مادر است.

انتقال جنین: انتقال جنین منجمد شده سساده تر از مرحله اول لقاح آزمایشگاهی است.

بالا بردن ضخامت آندومتر: زمان انتقال جنین در روش IVF پزشک باید از آمادگی لایه آندومتر به منظور پذیرش جنین مطمئن شود. هر چند که امکان موفقیت در روش آی وی اف بدن مصرف دارو نیز امکان پذیر است. ولی بسیاری از پزشکان برای بالا بردن شانس بارداری، پروژسترون و استروژن را تجویز می کنند.

انتقال جنین منجمد: برای منتقل کردن جنین های که تعیین جنسیت شده اند ابتدا باید جنین ها ذوب شوند. بعد از انجام عمل ذوب جنین از راه واژن به داخل رحم انتقال داده می شود. نباید این مرحله به سستی انجام شود زیرا بارداری اتفاق نخواهد افتاد.

عواقب روش IVF برای مادران

از عواقب روش لقاح آزمایشگاهی باید به موارد زیر اشاره کرد.

چندقلوزایی: در صورت انتقال چند تخم به رحم امکان چندقلوزایی بسیار زیاد است و بارداری چندقلویی با خطر کم وزنی نوزادان و زایمان زودرس همراه است.

کم وزنی نوزاد و زایمان زودرس: با روش لقاح آزمایشگاهی چون لقاح بیرون از رحم است احتمال کم وزنی منوزاد و زایمان زودرس زیاد است. 

سندرم تخمدان پرتحرک: داروهای تزریقی چون گنادوتروپین جفتی برای القای تخمک گذاری سبب بروز سندرم تخمدان پرتحرک شده که در نتیجه تخمدان ها دردناک و متورم می شوند. علائم این سندروم بعد از ۷ روز خود را به شکل نفخ، تهوع، شکم درد خفیف، اسهال و استفراغ نشان می دهد. حتی گاهی ممکن است این سندروم شدیدتر باشد و باعث حالت تنگ نفس و چاقی شود.

سقط جنین: از دیگر عوارض لقاح آزمایشگاهی، سقط جنین است. احتمال سقط جنین در لقاح آزمایشگاهی به دلیل مصنوعی بودن لقاح زیاد است. همچنین استفاده از تخمک های منجمد شده در روش IVF می توان احتمال خطر سقوط را بیشتر کند.

عوارض روش بازیابی: سوزنی که با آن سلول های تخم جمع آوری می شود باعث عفونت روده، خونریزی، صدمه به مثانه یا روده می شود. در ضمن بیهوشی با عوارض گفته شده نیز همراه است.

بارداری خارج از رحم: %۲_ ۵% زنانی که از روش IVF برای بارداری استفاده می کنند ممکن است بارداری خارج از رحم را نیز تجربه کنند. در چنین حالتی تخم های بارور قادر به زنده ماندن نیستند و نمی توان بارداری را ادامه داد.

نقص زمان تولد: از جمله خطرات لقاح مصنوعی باید به خطر نقص نوزاد هنگام تولد اشاره کرد. هر چند که سن مادر عامل اصلی نقص مادرزادی است و ربطی به چگونگی بارداری ندارد. روش لقاح آزمایشگاهی خطر نقص نوزاد را در زمان تولد افزایش می دهد. 

سرطان تخمدان: طبق مطالعات امکان سرطان تخمدان با لقاح مصنوعی وجود دارد. چرا که در این روش برخی داروها برای تحریک رشد تخمک گذاری مصرف می شود.

استرس: استفاده از روش IVF سبب تخلیه روحی، جسمی و مالی می شود. کمک گرفتن از خانواده، دوستان و مشاوره باعث می شود راحت تر از پروسه IVF رد شوید.

هورمون تحریک کننده فولیکول: یکی از داروهای مصرفی در لقاح آزمایشگاهی، داروهای تحریک کننده رشد فولیکول تخمدان هستند. چون تخمدان توسط فولیکول متورم شده ممکن است مادر تورم شکمی داشته باشد. همچنین افزایش استروژن نیز سبب حساسیت پستان ها می شود. سایر علائم تهوع، ورم خفیف شکم، سرگیجه و نفخ است.

عوامل تعیین کننده هزینه روش IVF

همان طور که قبلا هم اشاره کردیم هزینه IVF متغیر است. در حقیقت عوامل گوناگونی در متغیر بودن هزینه آی وی اف تأثیرگذار است. از عوامل متعددی که سبب متغیر بودن روش لقاح آزمایشگاهی می شود موارد زیر است.

تخصص پزشک: در روش IVF هر چه تخصص پزشک بیشتر باشد هزینه دریافتی بیشتر است. تخصص پزشک به تجربه و تبحر پزشک بستگی دارد.

مرکز IVF: مراکز انجام لقاح آزمایشگاهی طبق خدمات ارائه داده شده هزینه را دریافت خواهند کرد.

محل جغرافیای: اگر مرکز روش IVF در شهر یا منطقه ای خاص باشد هزینه دریافتی به مراتب بیشتر است.

دفعات IVF: گاهی مادر با انجام ۱ مرتبه IVF نتیجه نمی گیرد. در این مواقع مادر باید مجددا روش IVF را انجام دهد. طبق تعداد دفعات انجام IVF هزینه نیز متغیر خواهد بود.

جمع بندی نهایی

اگر بخواهیم به طور خلاصه وار در مورد هزینه لقاح آزمایشگاهی با شما حرف بزنیم باید بگوییم که لقاح آزمایشگاهی یک روش اثربخش و ارزشمند است.

چون روش IVF یکی از روش های درمان نازایی است به همین دلیل بیمه آن را پشتیبانی نمی کند. پس ابتدا از نظر اقتصادی خود را بسنجید تا بتوانید پا پیش بگذارید. به عنوان سخن پایانی در مورد IVF باید گفت که همه مادران به امید بارداری به این روش اقدام می کنند.

در این روش ترکیب تخمک و اسپرم در محیط آزمایشگاه انجام شده و سپس جنین حاصل از ترکیب را به درون رحم مادر می فرستند. پس با توجه به مزایا و عواقب این روش تصمیم به انجام یا عدم انجام آن بگیرید.